Het leren proeven van wijn heeft met drie stappen de maken: kijken, ruiken en proeven. Uiteraard valt er meer over te zeggen maar hier gaat het wel om. In dit artikel lopen we deze drie stappen na. Wat leer je door te kijken naar een wijn? Hoe kan je de verschillende aroma’s onderscheiden? En hoe kan je een wijn optimaal proeven? Als laatste wordt ook aandacht gegeven aan het beschrijven van wijn en deze te beoordelen. Ander gezegd: hoe schrijf je een goede wijn beoordeling?
Wijn leren proeven?
Misschien vind je de gedachte dat je wijn zou moeten leren proeven vreemd. Is het drinken van wijn niet net zoals cola of een glas melk? Nee, eigenlijk niet. Wijn is namelijk altijd anders. Zelfs twee dezelfde flessen wijn kunnen door veranderende omstandigheden anders proeven. Daarnaast is het zo dat de beleving van wijn veranderd (verbeterd) wanneer je door goed te kijken, ruiken en proeven meer in een wijn valt te ontdekken.
Kijken
De kleur van de wijn is redelijk eenvoudig te beoordelen. In eerste instantie hebben we te maken met witte, rode of rosé kleur. Binnen deze indeling zijn natuurlijk veel nuances te maken. Als het om rode wijn gaat zijn er variaties in licht naar donker of oranje. Witte wijnen kunnen meer geel dan wit zijn. Rosé wijnen kunnen naar rose of rood neigen maar ook meer naar oranje of een zalmkleur neigen. Het onderstaande overzicht kan helpen bij de beschrijving van de kleur.
Geur
Een belangrijk onderdeel van het proeven van wijn is de geur. Welke aroma’s neem je allemaal waar als je een wijn ruikt? In eerste instantie is het van belang dat je goed leert ruiken. Hier komt het walsen om de hoek. Pas wanneer je een wijn ingeschonken hebt en de wijn walst in je glas komen de aroma’s van de wijn vrij. Na het walsen is de wijn in aanraking gekomen met lucht en komen de aroma’s beter vrij. Het filmlaagje wijn aan de glaswand zorgen ervoor dat je deze ook goed kunt waarnemen. Daarna kan je de geuren gaan beschrijven. Ruikt het prettig? Zoet, scherp misschien? Welke soorten fruit zijn te herkennen? Is het mogelijk om kruiden of andere aroma’s te herkennen? Kan je ontdekken of er houtopvoeding gebruikt is bij de productie van de wijn?
Smaak
De smaak van een wijn heeft ook heel veel met een mondgevoel te maken. In veel beschrijvingen van wijn kom je dat ook tegen. Niet alleen de smaak maar ook hoe de wijn voelt in de mond wordt op verschillende manieren omschrevn. Een wijn kan zuur, zoet of bitter zijn. Maar je kan ook alcohol proeven. Tegelijkertijd kan de wijn door aanwezig tannines soepel of stroef voelen. Het proeven van wijn kan je vaak opdelen in twee momenten: de eerste indruk en daarnaast ook hoe een wijn zich in de mond ontwikkeld.
Wijn beschrijven
Wanneer je een wijn ruikt, bekijkt en proeft neem je kleuren, geuren en smaken waar. Wanneer je deze deelt met iemand anders dan maak je gebruik van woorden. In het geval van wijn is het alleen helemaal niet zo eenvoudig om daar goede woorden aan te geven. Sommige (meestal professionals) zijn daar heel goed in. Maar dan nog is het een behoorlijk subjectieve ervaring. De uitdaging is om de wijn zo te beschrijven dat iemand anders daar ook nog wat mee kan. In sommige gevallen kan je een wijn(ervaring) nog heel goed herrinneren en beschrijven. In de meeste gevallen is het echter handig om je bevindingen op te schrijven.
Een wijn beoordeling schrijven
Een goede beoordeling of proefnotitie zegt iets over de kleur, geur en de smaak. Voor de geur worden ook wel de woorden neus of het bouquet gebruikt. In eerste instantie zal je merken dat het naar woorden zoeken is en dat je beperkt tot rood, paars, wit of geel. Naar mate je meer wijnen proeft en beschrijft ga je steeds specifieker beschrijven. Opeens is die rode wijn niet alleen rood maar een dieprode wijn met paarse tonen. Het is overigens heel leerzaam en inspirerend om wijn beoordelingen van andere te lezen. Tegelijkertijd is het ook zaak om je eigen patronen, woorden en stijl te ontwikkelen. Uiteindelijk kan jij zelf het beste beschrijven wat je geproefd hebt.
Wijn cijfermatig beoordelen
Naast het beschrijven van een wijn kan je een wijn ook cijfermatig beoordelen. Dat gebeurt in grote lijnen op twee manier. In de eerste beoordeling wordt een wijn beoordeeld op een schaal van 50-100 punten (een wijn krijgt vrijwel nooit een beoordeling onder de 50). Een goed voorbeeld zijn de scores van de wijncriticus Parker. Daarnaast kan ook een schaal van 10-20 gebruikt worden (een wijn krijgt eigenlijk nooit een lagere beoordeling dan 10). Het blad Perswijn (en veel Britse schrijvers) maken gebruik van de beoordeling tot 20.
Cijfers zijn ook niet objectief
Voor veel mensen zijn de beoordeling of notities van wijnen moeilijk te beoordelen. Is een wijn nu wel of niet heel goed? Daarom vertrouwen veel mensen op cijfers die gegeven worden door bekende wijnschrijvers. Hiermee moet je alleen wel uitkijken. Ten eerste kan een wijnschrijver een smaak hebben die jij niet met hem of haar deelt. Maar ook kan bijvoorbeeld een Chablis vanuit objectief oogpunt een hele goede wijn zijn en dus hoge punten scoren terwijl jij absolute niet van dit soort type wijnen houdt.
Kijken, ruiken, proeven en genieten!
Hoewel het goed leren proeven van wijn van grote meerwaarde kan zijn van je totale beleving van wijn moet het uiteindelijk wel om het genieten van wijn draaien. Uiteindelijk moet een glas wijn gewoon lekker zijn. Het overkomt mij nog steeds regelmatig dat ik een wijn waar lyrisch over geschreven wordt niet echt kan waarderen. Daarnaast worden wijnen als middelmatig beoordeeld die ik heel lekker vindt. Wijn proeven kan een hele leuke en zinvolle bezigheid zijn. Maar je moet niet overdrijven. Uiteindelijk moet je wijn ook gewoon kunnen drinken.